Omdat Marijn niet praat, is het regelmatig lastig om hem goed te begrijpen. Toen hij nog klein was loste hij dat altijd op door te wijzen naar iets of onze hand te pakken. Ook knikte hij vaak bevestigend als wij hem iets vroegen. Nu Marijn ouder wordt, wordt hij sneller boos als we hem niet begrijpen. Hij kan ons dan indringend aankijken en lijkt te verwachten dat we hem gelijk begrijpen. Gelukkig snapt hij wel veel van wat wij zeggen, zolang we het simpel verwoorden. Op peuterniveau. 

Marijn begrijpt woorden als ‘straks’, ‘eerst’ en ‘morgen’ niet. Daar gaan we nog wel eens de fout mee in. Dan zeggen we enthousiast: ‘Kom Marijn, we gaan eerst eten en dan gaan we met de auto’. Marijn blij en vervolgens rent hij naar zijn jas. In eten heeft hij dan al helemaal geen zin meer. Het enige wat bij hem is blijven hangen, is de auto.

Daarom werken we zoveel mogelijk met foto’s op een planbord. Op die manier weet Marijn precies wat hij gaat doen: iPad, boterham, melk, toilet, aankleden, bus en Klimop. Hij volgt precies de stappen op, al moeten we hem daar regelmatig aan helpen herinneren. Ook op de dagopvang werken ze met foto’s om zijn dag duidelijk te maken. Verder ondersteunen ze gesproken woord met gebaren. Daarbij helpen ze Marijn om ook de gebaren te maken. We hopen dat hij de gebaren steeds meer zelf gaat gebruiken.

Slordig
Inmiddels beheerst Marijn al heel veel gebaren, vaak zelfs meer dan wij. In de uitvoering van een gebaar is hij soms wat slordig. Zijn fijne motoriek is niet zo goed ontwikkeld, waardoor gebaren als zwaaien, lekker en drinken soms erg op elkaar lijken. Of hij doet even snel een gebaar omdat hij ervan uit gaat dat je hem toch wel snapt. Ook verzint Marijn graag zelf gebaren.

Toen hij een jaar of zes was stond hij ooit enthousiast voor ons met zijn handen naast zijn mond. We hadden werkelijk geen idee wat hij bedoelde. Marijn werd steeds bozer omdat we hem niet begrepen. Pas maanden later hadden we door dat hij Bumba, het clowntje van de tv-serie nadeed. Precies zoals die op de voorkant van een dvd stond afgebeeld. Kom daar maar eens achter. 
Nog steeds komt het voor dat Marijn een gebaar verzint. Meestal negeren we hem. Gewoon net doen alsof we het niet zien (en ondertussen navragen of iemand het gebaar herkent). Inmiddels heeft hij geleerd om ons dan maar bij de hand te pakken en mee te nemen naar hetgeen hij bedoelt. Maar soms blijft hij je alleen maar aankijken en wachten totdat jij het gebaar maakt. Dat is lastig.

Eigen regie
Om Marijn zelf meer regie te geven in zijn leven, vinden we het dan ook belangrijk dat hij zo goed mogelijk zelf kan communiceren. Daarom zijn aan het kijken naar de mogelijkheden van ondersteunende communicatie. Ooit hebben we gewerkt met zogenaamde PECS. Dit staat voor Picture Exchange Communication System. Marijn kon dan zelf een plaatje uit zijn boek pakken en aangeven wat hij wilde. Althans dat was de bedoeling. Marijn raakte echter zo afgeleid van alle plaatjes, dat dit niet werkte. Hij bleef maar bladeren in het boek. Ook moest hij dit boek dan altijd bij zich hebben.
Een paar jaar geleden hebben we een spraakcomputer overwogen, maar in eerste instantie was dat nog te hoog gegrepen voor hem. Inmiddels is Marijn zo handig geworden met de iPad, dat we een nieuwe poging gaan wagen aan de hand van een communicatie-app voor op de iPad. Marijn is daar namelijk erg handig in. Hij kan kiezen uit een kaart voor eten en kan dan bijvoorbeeld zelf aangeven wat hij op zijn brood wil. Ook kan hij kiezen uit beperkte activiteiten om thuis of op de Klimop te doen. Op deze manier zijn de keuzes voor hem overzichtelijk, maar kan hij wel zelf kiezen wat hij wil. Het is prachtig om te zien hoe snel Marijn dit oppakt.

eerder verschenen bij RTV Oost in de serie ‘een toekomst voor Marijn’: verhalen.rtvoost.nl/eentoekomstvoormarijn