Afscheid

Afgelopen week hebben we plotseling afscheid moeten nemen van mijn zwager, een broer van Alco. In zo’n heftige week vol emoties word je niet alleen weer even bewust dat het leven zo voorbij kan zijn, het zette mij ook aan het denken. Stel dat Marijn afscheid zou moeten nemen? Hoe zou hij daarmee omgaan? Hoe kan je hem helpen bij een verlies?

Verlies is natuurlijk meer dan alleen het overlijden van een dierbare. Het kan ook gaan om het verliezen van een huisdier, een verhuizing of bijvoorbeeld het vertrek bij de dagbesteding. Als je er zo over nadenkt staat Marijn in de komende jaren heel wat afscheidsmomenten te wachten. Een verhuizing naar een andere plek, een andere dagbesteding, afscheid nemen van groepsgenoten en begeleiders. Maar bijvoorbeeld ook het afscheid van onze hond Remy.

Marijn is stapel op onze 13-jarige hond Remy

Remy is inmiddels hoogbejaard. We zijn elk jaar blij dat ons knuffelbeest nog steeds bij ons is. Maar tegelijkertijd beseffen we dat het een kwestie van tijd is. En vooral dat baart me best zorgen, want Marijn is stapel op Remy. Elke ochtend begroet hij als eerste de hond en ook als hij thuiskomt rent hij langs iedereen heen om eerst Remy een aai over zijn bol te geven. En tussendoor gebaart en wijst Marijn heel vaak naar de hond en moeten we steeds zijn naam zeggen. Hoe zouden we Marijn bij zo’n verlies kunnen begeleiden?

Peuterniveau
Ik las er afgelopen week twee boekjes over en dan wordt steeds gezegd dat je moet kijken naar het verstandelijke en emotionele niveau van iemand. Maar dit zijn bij Marijn verschillende niveau’s. Verstandelijk zit hij op peuterniveau. Marijn zal niet begrijpen dat de dood onomkeerbaar is. Het verschil tussen ‘leven’ en ‘dood’ valt niet aan hem uit te leggen. Sociaal-emotioneel functioneert Marijn nog iets lager. We merken vaak dat Marijn zelf iets moet ervaren om het te kunnen begrijpen.

Toen ik een aantal jaren geleden in het ziekenhuis lag voor een operatie aan een nekhernia, konden we hem niet uitleggen dat hij voorzichtig moest zijn omdat ik veel pijn had. Die hernia zag hij niet en dus sprong hij doodleuk naast me op bed en verwachtte dat ik gewoon met hem kon knuffelen. Pas toen hij na de operatie de pleister en later de hechtingen zag, begreep hij dat er iets aan de hand was en wilde hij zelfs een tijdje niks van me weten. En toen ik vanwege een zweepslag op krukken liep, zag hij fysiek ook niks aan me. En dus wilde hij de krukken hebben, want dat vond hij grappig. Uiteindelijk strompelde ik rond, terwijl hij al lachend met de krukken rondliep.

Marijn is dolblij als Esmee thuis is

Gemis
Als ik er zo over nadenk, merken we wel dat Marijn een soort van gemis ervaart. Een goed voorbeeld is toen Esmee vorig jaar op kamers ging wonen. In die periode was Marijn lange tijd onrustig. Hij lijkt het prima te vinden om iemand een paar dagen of zelfs een paar weken niet te zien, maar daarna lijkt hij het toch enigszins als een verlies te ervaren. Je merkt dat als Marijn Esmee weer ziet. Dat is nu nog maar een keer per maand. Hij is dan dolblij als ze er is en wil dan ook meteen veel aandacht van haar. Het besef dat er wat veranderd is, lijkt pas langzaam bij Marijn door te dringen. En gaandeweg leert hij omgaan met de nieuwe situatie.

Maar goed….rouwen gaat vaak niet volgens het boekje. Toch geven de boekjes die ik heb gevonden enkele handvatten om Marijn te kunnen ondersteunen mocht er iets heftigs in zijn leven gebeuren. Waarbij vooral veiligheid en warmte voorop staan. Meer dan er gewoon voor Marijn zijn kan je niet doen. Maar geldt dat uiteindelijk niet voor iedereen?

eerder verschenen bij RTV Oost in de serie ‘een toekomst voor Marijn’: verhalen.rtvoost.nl/eentoekomstvoormarijn

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *